پاتوق پرتقالی

مجله ایده آل: برای تقسیم وظایف خانه در ابتدا باید کلیشه‌های جنسیتی را دور ریخت. عباراتی چون «ظرف شستن کار مردها نیست»,«جارو كشیدن کاری زنانه است»و «انجام کارهای بانکی مردانه است» و... این اعتقادات کاملا بی‌معناست و چه بسا سبب بروز اختلاف بین همسران و کاهش رضایت زناشویی می‌شود. در تقسیم وظایف خانه، بین زن و شوهر در درجه اول باید هماهنگی برقرار باشد. دغدغه اصلی  نباید این مسئله باشد که کارهای خانه به‌صورت مساوی بین زن و مرد تقسیم شود، بلکه موضوع این است که برای انجام دادن کارها هماهنگی وجود داشته باشد. به‌عنوان مثال ممکن است کار منزل در برخی روزها مانند ایام تعطیل یا عید نوروز بسیار زیادتر از کار در سایر روزها باشد.

«اگر می‌خواهی بیرون از خانه کار کنی باید به وظیفه‌ات در خانه برسی»این عبارت، جمله رایجی است که بسیاری از مردان ایرانی به همسران‌شان خطاب می‌کنند که متاسفانه این تفکر از الگو‌های سنتی ناشی می‌شود و برای جامعه امروز مناسب نیست. زن و شوهر در همه امور زندگی با یکدیگر شریکند. اینکه بر‌اساس گفتمان قدرت در خانواده مرد باید فقط کار بیرون را انجام دهد و کار خانه وظیفه زن است‌، خواه آن زن شاغل باشد یا خانه‌دار، سبب بروز مشکل در زندگی زناشویی می‌شود. جالب است بدانید که تحقیقات میدانی و تجربی نشان داده است که این نوع مردان با چنین تفکری، خودشان از زندگی رضایت بالایی ندارند.

 در زندگی مشترک، مهم‌ترین موضوع پذیرش حقوق و وظایف زوج‌ها نسبت به یکدیگر است. اینکه مرد بپذیرد، اگر قرار باشد شریکش به تنهایی مسئولیت کارهای خانه را به دوش بكشد، شاید رضایت او از زندگی مشترك و حتی شوهرش پایین بیاید. زن هم باید بپذیرد که مردش برخی اوقات به دلیل خستگی زیاد از کار بیرون از خانه و استرس‌های مربوط به آن ممکن است آنگونه كه باید نتواند در امور منزل  همسرش را همراهی كند. بهترین روش نهادینه‌کردن تقسیم وظایف بین زن و شوهر این است که زن جدولی از کارهای خانه- در طول هفته- تنظیم کند و از شوهرش بخواهد که  هر کدام از کارهای منزل را مایل است، انجام  دهد و هر کدام را که تمایل دارد به صورت مشارکتی انجام دهند؛ مشخص‌کند. طبق این جدول حتی ممکن است رسیدگی به بسیاری از کار‌هایی که بر عهده مرد  گذاشته می‌شود به ایام تعطیل بیفتد. مهم این است که  هماهنگی و مشارکت در زندگی موفق، حرف اول را می‌زند.

مهم‌ترین آموخته‌های  زندگــی خانوادگی نخست از پدر و مادر آموخته می‌شود. فرزندی که در خانه می‌بیند پدرش همراه با مادر کارهای خانه را انجام می‌دهد، از مشارکت در کار خانه بعد از ازدواج ابایی ندارد و همراه همسرش در انجام دادن کارهای خانه مشارکت می‌کند. هر مرد جوانی باید بداند که فرزندش تصویرگر رفتارهای او در آینده خواهد بود و اگر می‌خواهد فرزندش بعدها با اختلافات زناشویی روبه‌رو نشود باید از همین امروز بدون توجه به الگوهای سنتی به همسرش کمک کند. متاسفانه در برخی از خانواده‌ها به عنوان الگوهای پسرانه و دخترانه به فرزندان آموزش داده می‌شود که کار منزل مربوط به زن و کار بیرون مربوط به مرد است. کسب هویت جنسیتی در دوران کودکی باید از طریق خانواده انجام شود. همان‌طور که می‌بینیم جامعه پذیرفته است که زنان هم می‌توانند کارهای مردانه انجام دهند. پس وقت آن  است که بپذیریم کارهای درون خانه را هم مردان می‌توانند انجام دهند.

 از سؤالات رایج زنان جوان در ابتدای زندگی مشترک‌شان این است که آیا برای تقسیم کارهای خانه باید از همسر خود تقاضای کمک کرد؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت به دلیل آموزه‌های سنتی، بسیاری  از مردان ایرانی باور دارند که کار منزل مربوط به زن است و آنها هیچ وظیفه‌ای برای انجام این نوع کار ندارند. این مهم است كه در ابتدای زندگی، زنان با احترام و لحنی دوستانه از همسرشان بخواهند که در تقسیم کارها مشارکت داشته باشند و حتی بگذارند که برخی از کارها را همسرشان انتخاب کند. تجربه نشان داده که بعد از مدتی این مسئله تبدیل به یک روال در زندگی خواهد شد که دیگر لازم نیست زن از همسرش بخواهد به او کمک کند.

به هر حال این اعتقاد قدیمی که مردان به‌دلیل خستگی کار بیرون از خانه نمی‌توانند در امور خانه فعالیت داشته باشند، در طول سالیان به‌وجود آمده و تغییر آن در طول یک روز یا یک شب امکان‌پذیر نیست. برای ایجاد تغییر در این نگرش باید با احتیاط و طمانینه وارد شد. این را نباید فراموش کرد که مردان برای همسری که به آن علاقه دارند هر کاری انجام می‌دهند تا رضایت‌شان را کسب کنند. پس نکته اول ابراز علاقه به همسر از سوی زن است. دومین نکته پذیرش خستگی مرد از سوی همسرش است. زمانی که مرد به خانه برمی‌گردد اگر همسرش به او توجه و محبت کند و با لحنی دوستانه از او بخواهد که هر زمان که خستگی از تنش بیرون آید، چندین کار خانه را انجام دهد. باید مطمئن باشد که در اغلب مواقع با پاسخ مثبت مواجه می‌شود.

معمولا آنچه پیش از ازدواج در مورد وظایف پس از تشکیل زندگی مشترک گفته می‌شود با واقعیت مطابقت ندارد. یعنی به‌دلیل حجم هیجاناتی كه دو طرف قبل از ازدواج دارند، سعی می‌کنند صحبت‌های هم را قبول کنند. البته  صحبت در این شرایط هم می‌تواند کمک‌کننده باشد و بینشی به دو طرف دهد. زنان باهوش باید با مردانی که پیش از ازدواج به صراحت اعلام می‌کنند در کارهای خانه دست به سیاه و سفید نمی‌زنند، محتاط عمل کنند و به حدس و گمان  اطمینان نکنند که بعد از ازدواج  همه‌چیز درست می‌شود. همین‌طور دیده شده است که دختران قبل از ازدواج با صراحت به خواستگارشان اعلام می‌کنند کار‌خانه انجام نمی‌دهیم یا اینکه بلد نیستیم، اما پسران به‌دلیل هیجان عشق، گویی این جملات را نمی‌شنوند و بعد از ازدواج که با واقعیت مواجه می‌شوند صدایشان در می‌آید و نزاع، تنش و اختلاف در زندگی آغاز می‌شود.

بهترین نوع مدیریت بین زوج‌های جوان در خانه، مدیریت مشارکتی است. تجربه نشان داده که هر نوع مدیریتی غیر از این به شکست و نارضایتی می‌انجامد. منظور از مدیریت مشارکتی این است که زن و مرد همپای همدیگر در کارهای خانه سهیم باشند و برای هم مسئولیت‌هایی را تعیین کنند. در مدیریت مشارکتی هیچ مرد و زنی  حرف اول و آخر را نمی زند و تصمیمات دونفره را با یکدیگر می‌گیرند. در صورتی که بر تصمیمی توافق حاصل نشد از مهارت‌های حل مسئله باید استفاده کرد. بسیاری از افراد با مهارت حل مسئله آشنا نیستند. مهارت حل مسئله بدین صورت است که طرفین حرف‌های یکدیگر را بشنوند و از دید مقابل به موضوع بنگرند و آنگاه به راه‌هایی بیندیشند که فایده آن زیاد و ضررش بسیار کمتر باشد. معمولا بدین طریق می‌توان به یک راه سوم در تصمیمات رسید.